Czynności życiowe. Homeostaza

Badanie części składowych przy użyciu prostych terminów fizycznych dostarcza nam oczywiście tylko wiadomości o budowie organizmów. Poszukując charakterystycznych cech życia, znajdziemy je w czynnoś­ciach, które stale zachodzą w zorganizowanej materii, a rozpoczynają się od kopiowania, czyli replikacji. Celem wszystkich tych czynności jest utrzymanie przy życiu osobnika oraz zachowanie gatunku. Ta zdolność do zachowania ciągłości w drodze samoregulacji, czyli homeostaza, jest główną, charakterystyczną właściwością życia. Mówiąc bardziej szcze­gółowo, cechami ludzkiego życia są te czynności, za pomocą których utrzymana zostaje ciągłość istnienia człowieka. Tu mamy już do czy­nienia z faktami, które raczej trudno zrozumieć przy pomocy pojęć kla­sycznej fizyki i chemii. Żywe organizmy stosują się do takich podstawo­wych praw, jak np. prawa termodynamiki. Nie tworzą one materii lub energii (pierwsze prawo) oraz przeciwstawiają się tendencji do rozkładu przez odpowiednie wydatkowanie energii, którą jako układy otwarte uzyskują z otoczenia (drugie prawo). Niemniej utrzymują się one dzięki pewnemu stopniowi organizacji, który jest bardziej złożony niż spotyka­ny w jakichkolwiek innych układach na Ziemi. W tym sensie stanowią one układy ?nieprawdopodobne”, a człowiek jest układem naj­bardziej nieprawdopodobnym ze wszystkich. Astrofizycy zaczynają ba­dać kwestię, czy podobne układy stanu stałego (trwałego) występują tak­że gdzie indziej we wszechświecie. Reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach wskutek absorpcji prędkich neutronów można prześledzić dzię­ki rozszczepianiu atomów i powtarzać wielokrotnie. Takie porównania doprowadziły do dalszych rozważań o tym, jak można najlepiej zdefinio­wać cechy przedmiotów żywych przy użyciu pojęć fizycznych (Fong, 1968).

Będziemy szczegółowo badali mechanizmy, dzięki którym utrzymuje się życie, a szczególnie życie ludzkie. Wymaga to badania nie tylko co­dziennych czynności związanych z pobieraniem pokarmu i oddychaniem, lecz także wielu innych, takich jak np. proces gojenia się ran, dzięki któremu życie broni się i naprawia uszkodzenia. Tego rodza­ju odnowa nie może trwać nieskończenie i ostatecznie ciało starzeje się i umiera. Oczywiście, jednym z naszych głównych problemów będzie wyjaśnienie znaczenia tego zrządzenia losu. Badania nad starze­niem się umożliwiły poznanie wielu faktów rzucających światło na ten proces i stanowią pewną pomoc przy jego opóźnianiu.